Իրողութիւն է, որ Հայոց ցեղասպանութեան ընթացքին թրքական կառավարութիւնը նաեւ գործադրած է հայ կիներն ու երեխաները թրքացնելու եւ իսլամացնելու քաղաքականութիւն, զոր պէտք է դիտարկել Ցեղասպանութեան ծիրին մէջ ու նկատել Մեծ եղեռնի ոճրագործութեան բաղադրիչներէն մէկը, քանի որ բռնի ուժով իսլամացած հայ կիներն ու երեխաները միայն ֆիզիքապէս փրկուած են, իսկ որպէս ազգութիւն` ոչնչացուած:
Արդ, «Ակունք» կայքը հրապարակեց օսմանեան երկու փաստաթուղթեր եւ անոնց արեւմտահայերէն թարգմանութիւնները` Անգարայի մէջ գտնուող շինութեան մը մէջ հաւաքուած հայ որբերու մասին: Առաջին փաստաթուղթին մէջ ներքին գործերու նախարար Թալէաթ անյարմար կը նկատէ հայ երեխաներուն` այդ շէնքին մէջ հաւաքական կերպով մնալը եւ կը հրահանգէ, որ զանոնք ցրուեն իսլամական կազմակերպութիւններու մէջ: Իսկ երկրորդ փաստաթուղթը այդ հրահանգին պատասխանն է` Անգարայի փոխնահանգապետ Աթիֆին կողմէ, որ որոշ մանրամասնութիւններ կը հաղորդէ այդ շրջաններուն մէջ գտնուող հայ կիներուն եւ երեխաներուն թիւին մասին եւ կը յայտնէ, որ հայ մանուկները իսլամական կազմակերպութիւններու մէջ պիտի բաժնուին:
Լուրի աւարտին Արեւմտահայերու հարցերու ուսումնասիրութեան կեդրոնը իր երախտագիտութիւնը յայտնած է սոյն փաստաթուղթերը թրքական արխիւներուն մէջ գտած, արեւմտահայերէնի թարգմանած եւ «Ակունք»-ին տրամադրած ամերիկաբնակ պոլսահայ ուսումնասիրող Գէորգ Յակոբեանին:
ԲԱՐՁՐԱԳՈՅՆ ԴՈՒՌ
ՆԵՐՔԻՆ ԳՈՐԾՈՑ
ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ
Ապահովութեան Ընդհանուր
Տնօրէնութիւն
Անձնական: 67
Անգարայի Կուսակցութեան Փոխանորդութեան
(Ծածկագիր)
Պ. 12 օգոստոս 331 [25 օգոստոս 1915] Հայ տղաներուն պաշտօնական շէնքերուն մէջ գտնուիլը անյարմար է: Ուստի ասոնցմէ մնացածները իսլամական շրջանակներու մէջ բաժնեցէք:
17 օգոստոս 331 [30 օգոստոս 1915]
Նախարար
Թալէաթ
(ստորագրութիւն)
ԲԱՐՁՐԱԳՈՅՆ ԴՈՒՌ
ՆԵՐՔԻՆ ԳՈՐԾՈՑ
ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ
ԾԱԾԿԱԳՐԱԿԱՆ ԳՐԱՍԵՆԵԱԿ
Ելքի Վայր: Անգարա
Ղրկուած թուական` 9 սեպտեմբեր 331 [22 սեպտեմբեր 1915]
Գրուած թուական` 9 սեպտեմբեր 331 [22 սեպտեմբեր 1915]
Պատասխան` 4 [17] սեպտեմբեր 331 [1915] թուակիր եւ 125 թուահամար ծածկագիր հեռագրի:
Կուսակալութեան կեդրոնէն մնացեալ` 733 հայ կին եւ երեխայ, տեղահանուած ու երեք խումբ ըլլալով` Էսքիշեհիրի ուղղութեամբ ճամբայ հանուած են:
Իսկ կը տեղեկացնենք, թէ Գալեճիք գտնուած` 257 եւ Քեսքինի մէջ գտնուած 1169 փոքր հայ երեխաները իսլամական կազմակերպութիւններու մէջ պիտի բաժնուին:
9 սեպտեմբեր 331 [22 սեպտեմբեր 1915]
Կուսակալի փոխանորդ
Աթըֆ
Նոթ: Գալեճիք եւ Քեսքին` Անգարայի ենթակայ գիւղաքաղաքներ