ՎԱՀԷ ՍԱՐԳՍԵԱՆ
Դեռ 1988 թ. Սպիտակի երկրաշարժի օրերին, այնուհետեւ արցախեան գոյապայքարի առաջին օրուանից մինչեւ զինադադար` ջաւախահայութիւնը գտնուել է աղէտի գօտուց տուժածների, Հայաստանում եւ Արցախում պայքարող իր հայրենակիցների կողքին: Բազմաթիւ ջաւախքցիների մօտ մինչ օրս, որպէս այդ օրերի թանկագին յիշողութիւն, պահպանւում են այն բոլոր կտրօնները, շնորհակալագրերն ու այլեւայլ գրութիւնները, որոնց միջոցով Հայաստանի ու արցախեան բազմաթիւ հասարակական-քաղաքական, բարեգործական եւ այլ կազմակերպութիւններ երախտիքի ջերմ տողեր են յղել հայրենանուէր գործի կազմակերպիչներին: Դեռ փոքր էի, երբ մեր տանը գտայ Հայոց համազգային շարժման վարչութեան շնորհակալագիրը, որով ցուցաբերած օգնութեան համար (գետնախնձոր 130 պարկ, ալիւր` 80 պարկ), ՀՀՇ վարչութիւնն իր շնորհակալութիւնն էր յայտնում Ջաւախքի Ղադօ գիւղի բնակիչներին: 1990թ. օգոստոսի 6-ով թուագրուող շնորհակալագիրն ստորագրել էր ՀՀՇ վարչութեան նախագահ Լ. Տէր Պետրոսեանը: Հետագայում Ջաւախքի բազմաթիւ բնակավայրերից հաւաքեցինք այդպիսի բազմաթիւ փաստաթղթեր, եւ «Ջաւախահայութեան մարդկային եւ նիւթական աջակցութիւնն արցախեան ազատամարտին» թեման դարձաւ 1990-ական թթ. ջաւախքեան իրադարձութիւնները ներկայացնող մեր գիտական աշխատանքի ամբողջական գլուխներից մէկը:
2016 թ. ապրիլեան քառօրեայ պատերազմը եւս անտարբեր չէր կարող թողնել ջաւախահայութեանը: Այդ օրերին արցախեան հեւքով ապրող մեր հայրենակիցների շրջանում հասունացած այն միտքը, որ պէտք է կրկին կանգնել պայքարի ելածների կողքին, գործնական հողի վրայ դրուեց նաեւ Ախալքալաքի Ագանա գիւղում: Գիւղի նուիրեալ ուսուցիչ Գէորգ Վաթոյեանի խօսքերով, երբ յայտարարուեց զոհուած զինծառայողների ընտանիքներին աջակցութիւն կազմակերպելու մասին, մէկ մարդու նման ոտքի կանգնեց ողջ գիւղը, եւ կարճ ժամանակում հաւաքագրուեց գետնախնձոր, պանիր ու դրամագլուխ` աւելի քան հազար տոլարի չափով: Գիւղի հասարակութիւնը որոշեց հաւաքուած օժանդակութիւնը մի խումբ երիտասարդների միջոցով հասցնել Արագածոտնի մարզի Արտաշաւան գիւղ եւ յանձնել զոհուած զինծառայող Քեարամ Սլոյեանի ընտանիքին: Հարցին` թէ ինչո՛ւ են որոշել հէնց այս ընտանիքին աջակցել, Հայաստանի այցելած Ագանա գիւղի երիտասարդները պատասխանեցին, որ իրենց համար բոլոր զոհերն էլ սուրբ նահատակներ են, այդուհանդերձ, գիւղին առաւել շատ է յուզել այս զինուորի ընտանիքի դրութիւնը, եւ համագիւղացիներն իրենց խնդրել են օժանդակութեան մեծ մասը տանել Արտաշաւան:
Ապրիլի 13-ին Ջաւախքի Ագանա գիւղից հերոս զինուորի հայրենի Արտաշաւան ներկայացաւ երիտասարդների խումբը եւ մթերքով բեռնուած մեքենայի ողջ պարունակութիւնը դրամագլխի մեծ մասի հետ մէկտեղ յանձնեց Քեարամ Սլոյեանի ընտանիքին: Տղաներն այցելեցին նաեւ զինուորի գերեզմանին: Ցուցաբերած օժանդակութեան համար ջաւախահայութեանն ու մասնաւորապէս Ագանա գիւղի բնակիչներին իր երախտագիտութիւնը յայտնեց նաեւ Արտաշաւանի գիւղապետը` արցախեան ազատամարտի մասնակից Ղազար Կարապետեանը:
Հաւաքուած դրամագլխի մնացած մասը երիտասարդները նոյն օրը յանձնեցին ապրիլեան պատերազմում ընկած մէկ այլ զինուորի` Տիգրան Բերակչեանի հարազատներին: Յաւելենք, որ Տ. Բերակչեանը սերում է Ջաւախքի Լոմատուրցխ գիւղից: