ԷԴԻԿ ԱՆԴՐԷԱՍԵԱՆ
Մարդիկ, որ մի քանի ամիս առաջ Հայաստանի երկրորդ նախագահ Ռոպէրթ Քոչարեանի կալանաւորումը համարում էին քրէական հետապնդում, այսօր արդէն հանգիստ խղճով խօսում են այն մասին, որ Քոչարեանի նկատմամբ խափանման միջոցի փոփոխութիւնը քաղաքական որոշում է: Այդ մարդկանց մտածողութեան մէջ տեղի ունեցած ակնյայտ փոխակերպումը, թերեւս, կարելի է բացատրել նրանց քրոնիկ փոփոխամտութեամբ, իսկ ոմանց պարագայում էլ նոյնիսկ ակնյայտ տգիտութեամբ:
Ռոպէրթ Քոչարեանն առաջին իսկ օրից յայտարարել էր, որ սա քաղաքական հետապնդում է, ինչին իշխանամէտ մամուլն ու վերլուծաբանները մի տեւական ժամանակ հակադարձում էին իրենց շնական յայտարարութիւններով ու զարմանքով, թէ սա մաքուր քրէական գործ է: Իր յայտարարութեան պարունակում Քոչարեանը խօսեց նաեւ մեծ քաղաքականութիւն վերադարձի եւ ընդդիմութեան հետ համագործակցութեան պատրաստակամութեան մասին, ինչը եւս համարժէք գնահատականի չարժանացաւ մամուլում եւ պաշտօնական շրջանակներում: Տպաւորութիւն ստեղծուեց, որ Հայաստանի իշխանութիւններն իսկապէս հաւատում էին, որ Քոչարեանի դէմ իրենց իսկ յարուցած գործը քրէական է:
Արցախի Հանրապետութեան ներկայ եւ նախկին նախագահների երաշխաւորութեամբ Ռոպէրթ Քոչարեանի խափանման միջոցը փոխելու մասին դատարանի որոշումը, սակայն, 180 աստիճանով փոխեց այդ գործի հետ կապուած` մինչ մայիսի 18-ը եղած թիւր կարծիքները: Դատարանի վճռի հրապարակումից յետոյ տեղի ունեցած հասարակական յուզումները, որոնց ուղղորդուածութիւնը անկարելի եղաւ թաքցնել, վկայեցին, որ Հայաստանի իշխանութիւնները բռնուել են հերթական ստի մէջ, եւ որ Ռոպէրթ Քոչարեանի դէմ իրականացուող հետապնդումը զուտ քաղաքական հետապնդում է` իր բոլոր պատճառահետեւանքային կապերով հանդերձ:
Այսօր արդէն կարելի է հանգիստ խղճով յայտարարել, որ Ռոպէրթ Քոչարեանը վերադարձաւ քաղաքականութիւն եւ, որ ակնյայտ է, դա տեղի ունեցաւ Հայաստանի իշխանութիւնների «թեթեւ ձեռքով»: Այս տեսանկիւնից ես շնորհաւորում եմ Նիկոլ Փաշինեանին, մարտի 1-ի գործը վրէժխնդրական մեթոտներով բացայայտելու հարցում նրա գլխաւոր խորհրդական Լեւոն Տէր Պետրոսեանին եւ, ի հարկէ, այն խաժամուժին, որ փողոց հանուեց մարտի 18-ին` որպէս կատաղի հակաքոչարեանական կենսազանգուած:
Ճիշդն ասած` մենք սպասում էինք, որ դատարանի սթափեցնող վճիռը բոլորովին այլ ազդեցութիւն կը գործէր դատարանի բակում երկու բանակների վերածուած մարդկանց վրայ, բայց, ցաւօք, դա տեղի չունեցաւ իրաւական պետութիւն կառուցող մեր իշխանութիւնների կամակորութեան, այդ իշխանութիւններին սպասարկող առանձին օրէնսդիրների մատուցած արջի ծառայութեան, ընդհուպ` վարչապետի խօսնակի` տարընթերցումներով յագեցած յայտարարութեան պատճառով: Մենք հակուած էինք այն մտքին, որ Արցախի Հանրապետութեան նախկին եւ ներկայ ղեկավարների քայլը, որն, ի դէպ, Նիկոլ Փաշինեանի համար փրկօղակ էր ստեղծուած կացութիւնից պատուով դուրս գալու համար, եւ դրանով պայմանաւորուած դատարանի վճիռը կը դառնային Հայաստան-Արցախ միասնութեան եւ մէկ պետութիւն լինելու հերթական ապացոյցը: Բայց այժմ ստիպուած ենք խոստովանել, որ Հայաստանում այլեւս իրողութիւն են հասարակութեան երկփեղկուածութիւնն ու պառակտուածութիւնը, Հայաստան-Արցախ հակասութիւնների անթոյլատրելի խորացումը, ինչպէս նաեւ` իրաւական պետութիւն եւ համերաշխ հասարակութիւն կառուցող իշխանութիւնների խայտառակ ձախողումը:
Հայկական թաւշեայ, ոչ բռնի, ժողովրդական յեղափոխութիւնն այլեւս դարձել է հայաստանեան առանձին լրատուամիջոցների փրկութեան վերջին հանգրուանը: Արցախի ղեկավարների միջնորդութիւնը համարում են հարուած յեղափոխութեանը, հարուած Արցախից, հակայեղափոխութեան յաղթանակը` յեղափոխականների նկատմամբ: Նոյն ջուրն է, նոյն ջրաղացը, բայց դարձեալ լուռ են իշխանութիւնները: Մինչդեռ վաղուց ժամանակն է, որ նրանք սթափուեն եւ իրենց լրջամիտ յայտարարութիւններով կասեցնեն դէպի անդունդ տանող այս ընթացքը: Մեր բազում խնդիրները երբեք չեն լուծուի, քանի դեռ կը գնանք հասարակութեան պառակտման եւ նրա ներսում բաժանարար կարմիր գծերի խտացման ճանապարհով: Ի՞նչ խօսք կարող է լինել կեանքի որակի բարձրացման, տնտեսութեան զարգացման, ներդրումների, նոր աշխատատեղերի ստեղծման, աղքատութեան յաղթահարման, ամուր բանակ ունենալու, փտածութիւնը յաղթահարելու, օրէնքի առաջ բոլորի հաւասարութեան եւ նման բաների մասին, երբ հասարակութիւնն ամբողջութեամբ սեւեռուած է ներքին թշնամիներ յայտնաբերելու վրայ, երբ այդ հասարակութեան մէջ բացակայող թիւ մէկ ապրանքը միմեանց հանդէպ ունեցած վստահութիւնն է: