ՐԱՖՖԻ ՏՈՒՏԱԳԼԵԱՆ
Էյչ. Ուան Էն. Ուանի (խոզի կրիփ) տարածումը Հայաստանի մէջ կարծէք չէր բաւեր, երբ ռուսական ԹԱՍՍ լրատու գործակալութիւնը հաղորդեց, որ յունուար 20-էն սկսեալ ռուսական իշխանութիւնները ժամանակաւորապէս արգիլած են Հայաստանէն գիւղատնտեսական որոշ արտադրութիւններու ներկրումը` դաբաղ հիւանդութեան յայտնաբերման պատճառով: Դաբաղ հիւանդութեան մասին չէի լսած, եւ այս լուրը կարդալէն անմիջապէս ետք բացի հայկական հանրագիտարանը եւ տեղեկացայ, որ դաբաղը «տաւարի, խոզերի, այծերի, ոչխարների, ուղտերի եւ այլ երկսմբակաւոր կենդանիների` սուր ընթացող ու բացառիկ արագութեամբ տարածուող ինֆեկցիոն հիւանդութիւն է: Բնորոշ է բերանի խոռոչի լորձնաթաղանթի, միջկճղակային եւ երբեմն էլ կը բծի մաշկի վրայ իւրայատուկ բշտերի առաջացմամբ: Դաբաղի նկատմամբ զգայունակ են նաեւ մարդիկ: Ինֆեկցիայի հիմնական աղբիւրը հիւանդ եւ վիրուսակիր կենդանիներն են, որոնք վարակւում են հիւանդների հետ անմիջական շփման, կերի, ջրի միջոցով»:
Գրասենեակ ժամանելով, երբ առաւօտեան սուրճի ընդմիջումին դաբաղ հիւանդութեան եւ ռուսական արգելքներուն մասին տեղեկացուցի գործընկերներուս, հաշուապահ Դաւիթը, քմծիծաղ մը դէմքին, ըսաւ.
– Դէ՛ լաւ, ի՞նչ անենք, էս էլ Հայաստանն ա, մի կողմից թուրքերն են, միւս կողմից էլ` անասուններն ու նրանց հիւանդութիւնները: Երկուսի հետ էլ սովորել ենք պայքարելով ապրել…
Քանի մը ժամ ետք Հայաստանի գիւղատնտեսութեան նախարարութեան սննդամթերքի անվտանգութեան պետական ծառայութիւնը յայտարարեց, որ դեկտեմբերին Արմաւիրի մարզի գիւղերէն մէկուն մէջ արձանագրուած է անասուններու դաբաղ հիւանդութեան մէկ դէպք: Հայաստանը, իբրեւ Անասուններու առողջութեան համաշխարհային կազմակերպութեան անդամ, դաբաղ հիւանդութեան բացայայտման մասին տեղեկացուցած է կառոյցի անդամներուն, ինչպէս նաեւ` Եւրասիական տնտեսական միութեան անդամ երկիրներուն (ԵՏՄ): Սննդամթերքի անվտանգութեան պետական ծառայութեան այս յայտարարութիւնը պատճառ դարձաւ, որ կէսօրուան ճաշի դադարին վերստին արծարծուի դաբաղ հիւանդութեան նիւթը եւ այս անգամ, սակայն, ոչ թէ քմծիծաղով, այլ` բարկութեամբ ու բողոքի արտայայտութիւններով:
– Ի՞նչ է, մենք Ռուսաստանի՞ց պիտի իմանայինք, որ մեր սեփական հայրենիքում դաբաղ ա բացայայտուել: Սաղ աշխարհին տեղեկացրել են, իսկ մեզ բանի տեղ չեն դնում,- պոռթկաց Վաչիկը:
– Ռուսաստանն ու իրա ԵՏՄ-ն, էդ Անասունների առողջութեան միութիւն ա, ինչ ա` չգիտեմ, Հայաստանի քաղաքացիներից աւելի կարեւո՞ր են էս պետութեան համար, որ շտապում են նրանց տեղեկացնել, իսկ մեզ անտեղեակ են թողնում հիւանդ անասունների մասին` շարունակեց Անահիտը:
– Չեմ հասկանում, ռուսներին եւ միւսներին տեղեկացնում են, որ նրանք պաշտպանուեն էս հիւանդութիւնից, իսկ մենք` հայ քաղաքացիներս մարդ չե՞նք, դրսի՞ց պիտի իմանանք մեր երկրում բացայայտուող հիւանդութիւնների մասին: Էս իշխանութիւնները ե՞րբ պիտի հասկանան, որ առաջնահերթը իրանց քաղաքացիներն են, բոլորից էլ առաջ հայ քաղաքացիների ապահովութիւնն ա կարեւոր, բայց սրանք թքած ունեն մեր երեսին,- պոռթկաց Դաւիթը®
Ոչ ոք կրնար հակառակը պնդել: Հայաստանի քաղաքացի գործընկերներս վիրաւորուած էին եւ հերթական անգամ արհամարհուած ու անտեսուած կը զգային:
– Էս երկրում ամենամեծ հիւանդութիւնը քաղաքացիների նկատմամբ իշխանութիւնների վերաբերմունքն ա, եթէ մի օր էս հիւանդութիւնը բուժենք, շատ խնդիրներ էլ հետը կը լուծուեն,- ըսաւ սակաւախօս Արտակը:
Լռութեամբ համաձայնութիւն յայտնեցինք եւ վերադարձանք մեր գործին:
Գրեցէ՛ք ինծի: