«Ապառաժ»-ի Խմբագրական. Ի Խնդիր Հայկական Աշխարհի Անվտանգութեան Ու Զարգացման

Վերջին երկու շաբաթների ընթացքում քաղաքական իրադարձութիւններն իրար յաջորդեցին բաւականին սրընթաց:

Նախ` տեղի ունեցաւ Հայաստան-սփիւռք 6-րդ համագումարը, համագումարը դեռ չաւարտուած` Հայաստանի ու Ազրպէյճանի նախագահները ելոյթ ունեցան ՄԱԿ-ի ամպիոնից, նոյն ընթացքում հանդիպեցին երկու երկրների արտաքին գործերի նախարարները, Միացեալ Նահանգների Միշիկըն նահանգը ճանաչեց Արցախի անկախութիւնը, Արցախում ձեւաւորուեց կառավարութիւն եւ, փաստօրէն, գործնականում երկրի կառավարման համակարգը փոխուեց: Այս բոլորը` հայկական իրականութեանն ուղղակի առնչուող խնդիրների շարքից:

Միջազգային առումով, յիշատակելի են դեռեւս շարունակուող` «Ազրպէյճանի լուացքատան» շղթայական բացայայտումներն ու սպասուելիք հետեւանքները, իսկ առաւել կարեւոր իրադարձութիւնները Իրաքի քրտական մարզի եւ Քաթալոնիայի անկախութեան հանրաքուէներն են:

Այս բոլոր իրադարձութիւններին համապարփակ դիտանկիւնից նայելով` տեղին է մատնանշել, որ համաշխարհային մթնոլորտում հակումները դէպի հայանպաստ մտածողութիւն` առաւել շեշտակիացել են: Իսկ դրա պատճառով հայկական դիրքորոշման կարծրացումն ու տարածաշրջանային մակարդակում նոր դերի ստանձման կարելիութեան առիթից օգտուելը հրամայական է դառնում:

Ընդհանուր առմամբ, հէնց այդ ուղու վրայ է հայկական արտաքին քաղաքականութիւնը: Հայկական կողմի դիրքորոշումների կարծրացմանը ականատես եղանք Հայաստանի նախագահի ելոյթում ՄԱԿ-ի ամպիոնից, յատկապէս Արցախի հարցով` «Արցախի Հանրապետութիւնը չի կարող ունենալ աւելի ցածր կարգավիճակ եւ վայելել աւելի քիչ ազատութիւն, քան այսօր ունի» արտայայտութեամբ, իսկ տարածաշրջանային առումով, փաստօրէն, վերջնաժամկէտ ներկայացնելով Թուրքիային հայ-թուրքական արձանագրութիւնների առ ոչինչ յայտարարելու մտայնութեամբ: Այս երկու ուղղութիւններում Հայաստանի նախագահի ելոյթը կարելի է համարել անկիւնադարձային, որով եւ յայտ է ներկայացւում նոր դերակատարութիւն ստանձնելու համար:

Միւս կողմից, ականատեսը եղանք Արցախի արտաքին գործերի նախարարութեան յայտարարութեանը` կապուած Իրաքի քրտական մարզի անկախութեան հանրաքուէի կապակցութեամբ, որտեղ փաստօրէն Արցախը ողջունեց քիւրտ ժողովրդի զարգացման ուղին ինքնուրոյն ընտրելու իրաւունքի իրացման աքթը:

Այսպիսով, փաստօրէն Հայաստանը յայտ է ներկայացնում տարածաշրջանային իրադարձութիւնների առնչութեամբ դերակատարութիւն ստանձնելու համար: Պէտք է հաշուի առնել, որ այդ առումով հայութեան ներուժը պատկառելի է: Հայութիւնը կարող է առարկայական ներկայութիւն ունենալ երկու պետութիւններով` ի դէմս Հայաստանի եւ Արցախի հանրապետութիւնների, եւ` սփիւռքով:

Մնում է կարողանալ ճիշդ եւ տեղին օգտագործել հայկական ներուժը` ի խնդիր հայկական աշխարհի անվտանգութեան եւ զարգացման:

2 հոկտեմբեր 2017թ.